Cognitieve gedragstherapie (CGT) richt zich op het verband tussen onze gedachten, ons gevoel en wat we vervolgens doen, ons gedrag. Een belangrijk onderdeel van deze therapie richt zich op het bewust worden van de eigen gedachten, immers onze gevoelens en onze handelingen worden beïnvloed door wat we denken. Bij CGT wordt het kind of de jongere geholpen meer stil te staan bij de eigen gedachten en eventuele niet–helpende denkwijzen te herkennen. Deze manier van denken leidt vaak tot negatieve gevoelens, zoals angst, boosheid of spanning. Deze gevoelens zijn onaangenaam en kunnen ongewenst of vermijdend gedrag oproepen en het zelfvertrouwen ondermijnen. We proberen de nare gevoelens te voorkomen of te laten ophouden door moeilijke situaties of uitdagingen te vermijden. We spreken dan van een negatieve cirkel. het kind of de jongere wordt zich bewust van eigen gedachten, leer om na te gaan of deze gedachten waar zijn en of ze helpend voor hem zijn. Niet-ware of niet-helpende gedachten worden vervangen door meer reële en helpende gedachten. Het kind zal ervaren dat hij zich prettiger en meer ontspannen voelt, hetgeen een positieve invloed heeft op wat hij doet. Het kind leert zo op een andere manier te denken.
Virtual Reality
In onze praktijk maken we regelmatig gebruik van een VR-bril. Met VR heb je de mogelijkheid om levensechte situaties te beleven in een veilige, vertrouwde omgeving. Kinderen en jongeren vinden het doorgaans leuk om hiermee te werken omdat deze werkwijze goed aansluit bij hun digitale belangstelling. Deze Virtual Reality Exposure Therapie (afgekort ook VRET genoemd), is een betrekkelijk nieuwe vorm van therapie. Het gaat uit van het – wetenschappelijk bewezen – principe, dat blootstelling aan prikkels die angst oproepen helpt om van je angst af te komen (dat heet in vaktermen ‘exposure’).
Het werken met een virtuele omgeving is een vrij nieuwe toepassing van exposure. Probleem in de behandeling is vaak dat het lastig is om mensen bloot te stellen aan moeilijke situaties. Als je bang bent heb je vanzelfsprekend de neiging om de beangstigende situaties te vermijden. Bij hoogtevrees ben je geneigd hoogtes te vermijden. Bij vliegangst ga je liever niet vliegen. Als je je niet prettig voelt in sociale situaties ben je geneigd je terug te trekken en vermijd je situaties waarin je in het middelpunt staat of waarin je met onbekende mensen bent. Vermijding lijkt een goede oplossing, omdat op dat moment de angst hierdoor afneemt, maar uiteindelijk versterkt het de angst, omdat je niet kan ervaren dat waar je zo bang voor bent (het rampscenario dat je in je hoofd hebt), uiteindelijk niet gebeurt.
Het aantrekkelijke van Virtual Reality Therapy is dat de therapeut de cliënt tijdens de sessie ter plekke bloot kan stellen aan de voor hem angst oproepende situaties, middels 360 graden video’s. De therapeut kan de cliënt ondertussen begeleiden in het leren omgaan met die angst en het gebruik van technieken om de angst te verminderen. Dat biedt extra mogelijkheden voor behandeling van met name angstproblematiek. VR therapie kan bijvoorbeeld worden ingezet bij sociale angst, hondenangst, claustrofobie, angst voor MRI, etc.
De VR programma’s worden ondersteund door e-health modules (internettherapie).